Ubbergen
In de Ooijpolder liggen de fascinerende resten van steenfabriek De Groenlanden. Het gaat om een veldoven, de oudste vorm van steenproductie. Het bewaard gebleven muurwerk vormt een uniek symbool van steenfabricage in het rivierengebied, maar ook van de belabberde leefomstandigheden uit die tijd. Want werken in de steenfabriek was geen pretje.
Steenfabriek
In de 19e eeuw schoten steenfabrieken langs de grote rivieren als paddenstoelen uit de grond. Eén van die fabrieken was De Groenlanden, opgericht in 1872 door Robert Jansen uit Nijmegen en Frans de Loo uit Doornenburg. De fabriek was goed voor zo’n 4,5 miljoen bakstenen per jaar. Rond 1900 deed een stoommachine zijn intrede en in 1915 bouwde men een voor die tijd moderne ringoven. Een grootschalige modernisering in 1960 kon de nadere sluiting niet voorkomen. In 1972 viel het doek voor de fabriek
Hard werken
De eerste jaren werkten zo’n 90 arbeiders in de fabriek, waaronder 16 vrouwen en 20 kinderen. Het werk was buitengewoon zwaar. De klei moest met kruiwagens worden aangevoerd, gekneed, geperst in steenpersen en gedroogd in haaghutten. Vervolgens werden de stenen opgestapeld tussen de twee muren van de veldoven – soms wel een miljoen tegelijk. De voor- en achterkant werd dichtgemaakt met gebakken steen en de bovenkant afgedekt met plaggen. Via de stookmonden onderin werd turf in de oven gegooid en aangestoken. Na 2 à 3 weken kon de oven worden ontmanteld en moesten de bakstenen naar het tasveld worden gebracht om af te koelen.
Resten
De vijf meter hoge muren van de veldoven staan nog steeds fier overeind. In de omgeving zijn nog meer resten van de steenfabriek te ontdekken, zoals huisjes voor de toenmalige steenarbeiders, het buitendijks gelegen tasveld en resten van de elektrische kraan die de bakstenen op een schip kon zetten. Ook een deel van de ringoven uit 1915 is nog bewaard gebleven, maar die is wel bedekt met aarde.
