Voor kinderen
Stoomgemaal De Tuut in Appeltern is een industrieel monument uit 1918, het enige nog werkende stoomgemaal van dit type in Gelderland. Het gemaal was een belangrijk wapen in de strijd tegen het water. Die strijd gaat al terug tot de Middeleeuwen en is officieel gestart door graaf Reinoud van Gelre in 1321.
Maas en Waal
Graaf Reinoud I van Gelre dwong in 1321 de verschillende dorpen van het Land van Maas en Waal tot samenwerking bij de strijd tegen het water. Er werd dijken aangelegd en over de hele oost-west richting werden twee grote weteringen gegraven. Eén daarvan is de Nieuwe Wetering, die nog altijd uitwatert in de Maas bij Appeltern. De verschillende dorpspolders aan de wetering hadden vaak ruzie wie het eerst het overtollige water mocht lozen. Omdat het algemeen belang hierbij in gevaar kwam, kreeg het polderdistrict de bevoegdheid om tijdens dit soort geschillen op te treden.
Inklink
De dijken hielden het water weliswaar tegen, maar dat had ook een keerzijde. Door inklinken van de kleibodem zakte het grondpeil in het binnenland, terwijl het waterpeil in de rivieren juist steeg. Daardoor nam de druk op de dijken toe en was de wateroverlast bij overstromingen veel erger dan ooit tevoren. Sinds het begin van de bedijkingen zijn er 125 jaartallen bekend waarin het Land van Maas en Waal werd geteisterd door overstromingen. Dat drukte een zware stempel op de streek.
Stoomgemaal
Er waren dus krachtigere middelen nodig. In 1918 werd daarom stoomgemaal De Tuut gebouwd, door de firma Van Hasselt en De Koning (tegenwoordig bekend als ingenieursbureau Haskoning). In 1968 werd het stoomgemaal werkloos door de bouw van een dieselgemaal. In de jaren ’80 ontfermde Stichting Baet en Borgh zich over het vervallen gebouw en kreeg het gemaal weer aan de praat. Een aantal keer per jaar is het gemaal weer op stoom. Daarnaast runt men een Stoomcafé en organiseert rondleidingen en andere activiteiten.
