Het Wekeromse Zand bij Ede werd al in de ijzertijd bewoond. In dit gebied ligt het grootste Celtic fieldscomplex van ons land. Celtic fields zijn prehistorische akkers die bestaan uit veldjes van ongeveer 40 x 40 meter, omgeven door wallen. Vanuit de lucht bekeken zien Celtic fields eruit als een honingraat.
Boeren bij Wekerom
De vroegste landbouwers hadden een voorkeur voor zandgrond. Hoewel deze grond schraal was en relatief weinig opleverde, was de bodem goed te bewerken. Bij uitputting van de bodem zocht de boer een nieuw veldje. Hij haalde stronken, stenen en ander afval van het veld en stapelde die op aan de rand. Op deze manier ontstonden in de loop van de tijd wallen om de akkers. Om het vee binnen en stuifzand buiten te houden, werden op die wallen vaak struiken geplant. Op de akkers werd spelt, gierst, duivenbonen en later ook rogge verbouwd. Vanwege de schrale grond rond Wekerom konden hier hoogstens drie families een bestaan vinden.
Spieker
De prehistorische raatakkers komen ook voor in Groot Brittannië, Ierland, België en andere Noordwest-Europese landen. De benaming is in 1923 door Engelse archeologen bedacht en wordt ook in Nederland nog steeds gebruikt, hoewel intussen duidelijk is dat het systeem ouder is dan de Keltische periode. De Celtic fields bij het Wekeromse Zand zijn in 1996 ontdekt en zichtbaar gemaakt. Enkelen daarvan gaven restanten van boerderijen prijs. In 2011 is een ijzertijdboerderij nagebouwd, compleet met een opslagschuurtje voor graan, een zogeheten ‘spieker.’
Germaanse Put
Uit diezelfde tijd stamt de Germaanse Put, een metersdiepe kuil waaruit de boeren uit de omgeving water haalden voor eigen gebruik, het vee en misschien ook voor de gewassen. Om het putten te vergemakkelijken, werd een holle boomstam in de kuil gegraven. Door het tellen van de jaarringen van de stam, het zogenaamde dendrochronologisch onderzoek, kan de put op 300 voor Chr. gedateerd worden. Inmiddels is de Germaanse Put opgeschoond en met een nieuwe, eiken putrand gereconstrueerd.
