Hernen was één van de heerlijkheden in het Land van Maas en Waal. Zo’n heerlijkheid omvatte een versterkt huis of kasteel met omliggende gronden. De kasteelheer kreeg inkomsten door belastingen en door speciale rechten, zoals het molenrecht. Met die inkomsten kon hij zijn kasteel uitbreiden, wat weer goed was voor zijn status.
Motte
De oorsprong van Hernen ligt een stukje westelijk van het huidige kasteel, aan het riviertje de Elst. Daar lag de eerste motteburcht van Hernen, die tot in de 12e/13e eeuw in gebruik is gebleven. Mogelijk was dit ook de burcht van de Heren van Hernen, die in de archieven voor het eerst opduiken in 1247.
Kasteel
Rond die tijd kende Hernen een Kleefs en een Gelders deel. In de 14e eeuw begon men met de bouw van het huidige kasteel, dat op het Gelderse deel lag. Later kwam alles weer onder één bezit. De oostvleugel en de monumentale toegangspoort stammen uit 1555. Heel bijzonder is de overdekte weergang, vrij zeldzaam in Nederland.
Bewaard
Het kasteel is nooit ten prooi gevallen aan oorlogsgeweld of natuurrampen. In de laatste eeuwen woonde de kasteelheer er zelf niet of nauwelijks, maar liet het beheer over aan een rentmeester. Niemand voelde een drang om het kasteel te verfraaien volgens de nieuwste bouwmode. Daardoor heeft het kasteel zijn stoere, Middeleeuwse karakter kunnen behouden.
Kerk
Niet al te ver van het kasteel staat de kerk van Hernen. Tussen deze beide gebouwen legde de kasteelheer een lindelaan aan, zodat men beschut en beschaduwd ter kerke kon gaan. De huidige neoromaanse kerk staat op de plek van het oude Middeleeuwse kerkje, dat in 1892 geheel is afgebroken. Rond de kerk ontwikkelde zich het huidige dorp Hernen.
“
