Aan de Tienakker in Wijchen lag een grote Romeinse villa op een prachtige locatie. Hoewel we niet precies weten hoe het hoofdgebouw eruit heeft gezien, moet het een luxe villa zijn geweest. Dat komt vooral door de ontdekking van een bijbehorende grafheuvel met een diameter van 47 meter, verreweg de grootste in Noordwest-Europa.
Villa
Een groot deel van het terrein is in het verleden afgegraven voor zandwinning. Daarmee verdwenen ook de meeste sporen van de villa. Maar er is genoeg gevonden om een indruk te krijgen van de omvang en de rijkdom. Zo vond men heel veel bouwmateriaal, muurschilderingen, een stenen putgebouw en de mogelijke resten van een later heiligdom. Losse vondsten zoals munten, sieraden en twee prachtig versierde bronzen kranen tonen de luxe van de villa aan. Door de muntvondsten weten we dat de villa is gebouwd rond het jaar 100.
Tumulus
Misschien wel de grootste ontdekking waren paalkuilen van een enorme grafheuvel of tumulus. Deze tumulus had een doorsnede van 47 meter, de grootste in Noordwest-Europa. In Nederland zijn een handjevol van dit soort tumuli bekend, steeds bij Romeinse villa’s zoals in Hoogeloon, Druten en Overasselt. Maar zo’n grote als die van Wijchen is echt uniek. Het gebruik ervan is waarschijnlijk een mix van inheemse en Romeinse gewoonten. Bij de Romeinen was zo’n groot grafmonument alleen voorbehouden aan de elite. De heuvel zelf is grotendeels opgeruimd bij zandwinning in de jaren zeventig.
Wijchens Meer
De villa maakte waarschijnlijk deel uit van een groot landbouwbedrijf. Het hoofdgebouw lag precies op de overgang van de hoger en droger gelegen rivierduinen naar de vruchtbare vlakte van de Maas. Het huidige Wijchens Meer was in de Romeinse tijd een riviertak van de Maas. In de laat-Romeinse tijd (4e eeuw) werd het hoofdgebouw verlaten en het putgebouw omgebouwd tot militaire wachtpost. Nog later namen de Franken bezit van het terrein. Zo liep de Romeinse tijd naadloos over in de Merovingische tijd.
