Vlakbij Plasmolen zijn de resten gevonden van een Romeinse villa. Deze is met zijn breedte van 84 meter de grootste Romeinse woning in Nederland. Uit onderzoek blijkt dat de villa voorzien was van alle mogelijke luxe en comfort en moet de woning zijn geweest van een voorname bewoner.
Luxe en comfort
De villa was voorzien van alle luxe en comfort: vloerverwarming, een speciaal badgebouw, verschillende vertrekken, muurschilderingen, mozaïekvloeren en een terrasvormige tuin. De heer des huizes moet bijzonder belangrijk zijn geweest: waarschijnlijk een hoge officier of magistraat uit Nijmegen. Hij heeft vast veel tijd doorgebracht in de lange, open zuilengang, zich warmend aan de middagzon en genietend van het prachtige uitzicht. Zijn gasten ontving hij in de grote, centrale ruimte die uit twee verdiepingen bestond. Deze ontvangsthal is waarschijnlijk zo hoog gemaakt om bezoekers te imponeren. Door zijn grootte behoort de villa zelfs tot de top tien grootste Romeinse villa’s van noordwest‐Europa.
Archeologisch onderzoek en schatgravers
De locatie van de villa is in de jaren ’30 van de vorige eeuw voor het eerst archeologisch onderzocht. Door het graven van enkele proefsleuven kon men de contouren ervan vastleggen. Schatgravers met metaaldetectoren woelden in de jaren ’90 het terrein van de villa volledig om. Hiermee bedreigden zij de resten van de woning ernstig. Daarom werden maatregelen getroffen: de sleuven van de oude opgraving zijn opnieuw opengelegd om de toenmalige bevindingen te vergelijken met nieuwe inzichten. Vervolgens is een metalen gaas over het terrein gelegd, afgedekt met een metersdikke grondlaag. Zo zijn de resten van de villa goed beschermd en slaan eventuele metaaldetectoren op hol.
Indruk van de Romeinse bouwkunst
De villa ligt op het terrein van Natuurmonumenten. Een grootschalige reconstructie zou teveel toeristen lokken: dit is slecht voor de rust in het bos. Daarom is ervoor gekozen de contouren van de villa aan te geven, zowel in de breedte, diepte als in de hoogte. Zo krijgt de bezoeker toch een indruk van de enorme omvang van het gebouw. De Romeinse bouwkunst wordt hier bijna voelbaar.
