Kasteel Waardenburg stamt uit de 13e eeuw. Van het oorspronkelijke gebouw is eigenlijk nog maar de helft over: tijdens de Tachtigjarige Oorlog is de zuidvleugel verwoest en nooit meer herbouwd. Volgens een legende heeft de beruchte Dokter Faust op het kasteel gewoond. Na afloop van zijn pact met de duivel werd hij uit de kasteeltoren gegooid.
Van toren tot kasteel
Van middeleeuwse kastelen is de exacte stichtingsdatum zelden bekend. Waardenburg is hierop een uitzondering. Op 2 augustus 1265 beleende graaf Otto II van Gelre ridder Rudolph de Cock met de heerlijkheid Waardenburg. Ridder Rudolph bouwde eerst een houten woontoren, maar al snel volgde er een van steen. Zijn zoon en kleinzoon bouwden de donjon uit tot een ronde waterburcht met drie aaneengesloten vleugels, een ringmuur, torens, een voorburcht en een gracht.
Dokter Faust
Volgens een legende uit de Geldersche Volksalmanak van 1842 heeft de beruchte dokter Faust op kasteel Waardenburg gewoond. Faust sloot een verbond met de duivel. In ruil voor zijn ziel kon hij zeven jaar beschikken over alle kennis van de wereld. Na zeven jaar machtsmisbruik kwam de duivel zijn ziel opeisen. Hij trok Faust aan zijn haren uit de kasteeltoren. Op het plaveisel zijn nog altijd de onuitwisbare bloedsporen te zien. Overigens heeft Johann Georg Faust echt bestaan. Hij zat enkele jaren gevangen in het kasteel van Batenburg.
Tachtigjarige Oorlog
Tijdens de Tachtigjarige Oorlog koos de toenmalige bewoonster, Catharina van Gelder, partij voor de Spanjaarden. Willem van Oranje was hier niet van gediend en veroverde het kasteel in 1574. De zuidzijde van het kasteel en de voorburcht werden hierbij verwoest en zouden nimmer terugkeren. Dat verklaart waarom het kasteel nu de vorm heeft van een open hoefijzer. De rest van het kasteel werd in de 17e eeuw opgeknapt en bewoond door verschillende adellijke families. Onlangs is het gebouw grondig gerestaureerd en huisvest nu een kantoor. Het kasteel is beperkt toegankelijk.
