Huis Aerdt in Herwen stamt uit 1652 en is gebouwd op de fundamenten van een middeleeuws slot. Ooit woonde hier Godefridus Van Hugenpoth, die nauw betrokken was bij de aanleg van het Bijlands Kanaal. Dit kanaal verbeterde de waterhuishouding rond Herwen, evenals die in het westen van het land.
Huis Aerdt
Huis Aerdt in Herwen is in 1652 gebouwd op de fundamenten van het middeleeuwse slot Ter Cluse. Het slot werd in de Tachtigjarige Oorlog door de Spanjaarden aan flarden geschoten. Van 1743-1819 woonde hier Godefridus van Hugenpoth. Hij bezat veel grond en had in Herwen het ‘recht van windvang’: alleen hij mocht daar een molen bouwen en dus wind vangen. Omwonenden moesten bij hem hun graan laten malen. Zo’n molen heette daarom dwang- of banmolen. Maar Van Hugenpoths invloed reikte verder dan zijn geboortedorp.
Redder van het Westen
Eind 18e eeuw was Van Hugenpoth Inspecteur-Generaal van de opperrivieren en dijken van de Bijlandse Waard. In die functie zorgde hij voor de aanleg van het Bijlands Kanaal 1773-1777). Als grootgrondbezitter had Van Hugenpoth daar ook alle belang bij. Herwen lag dichtbij een scherpe bocht in de Oude Waal en zijn landerijen stonden ’s winters vaak blank. Een kanaal tussen Tolkamer en Millingen kon dijkdoorbraken voorkomen. Bovendien zorgde het kanaal voor de stabilisering van de waterhuishouding in het westen van het land. Van Hugenpoth wordt daarom wel ‘redder van het westen’ genoemd. Hij stond mede aan de wieg van onze Rijkswaterstaat.
Eén gulden
Na WOII dreigde de sloop voor Huis Aerdt. Er was geen geld om de oorlogsschade te herstellen. In 1961 is het voor één gulden verkocht aan de Stichting Vrienden der Geldersche Kasteelen, die het pand in oude glorie herstelde. Tegenwoordig wordt Huis Aerdt door Geldersch Landschap & Kasteelen verhuurd. Enkele vertrekken hebben een representatieve functie. Het gebied tussen het Bijlands Kanaal en de oude bocht in de Waal is nu het domein voor watersporters.
