Hier aan de IJssel stond steenfabriek De Koppenwaard. Al in de Romeinse tijd kende ons land steenbakkers, maar baksteen werd toen weinig gebruikt. Vanaf de 18e eeuw nam de vraag naar baksteen toe. Er werden honderden steenfabrieken geopend. Later werd de productie gemechaniseerd en zijn veel steenfabrieken gesloten. Het fabrieksterrein is nu natuurgebied in ontwikkeling.
Rivierklei
Steenfabriek De Koppenwaard in Lathum is opgericht in 1885. Langs de Gelderse rivieren stonden toen tientallen steenfabrieken. Rivierklei was immers de belangrijkste grondstof voor de baksteenproductie. Alleen al langs de IJssel tussen Westervoort en Steenderen stonden er 16. Daar werkten toen zo’n 750 mannen en 225 vrouwen en kinderen. De steenfabricage bood de arme plattelandsbevolking dus veel werkgelegenheid. De Koppenwaard produceerde dakpannen en bakstenen voor de woningmarkt en voor bestrating. De fabriek had een ringoven, die doorlopend kon branden. Later kreeg de fabriek een tunneloven.
Sluiting
In de 20e eeuw zorgde de verstedelijking voor een groeiende de vraag naar bakstenen. Maar toenemende mechanisatie en schaalvergroting dwongen veel steenfabrieken tot sluiting. De Koppenwaard bleef lang open, maar sloot in 1993 ook zijn deuren. Men wilde de fabriek restaureren en eromheen een natuurgebied creëren. Maar daarvoor bleek destijds onvoldoende steun bij de bevolking. Die vond het niet nodig om de armoedige tijd van de steenfabricage in herinnering te roepen. Ook de aanleg van een recreatiegebied stuitte op verzet. Men zag op tegen tien jaar zandzuigers voor de deur en tegen de afvoer van vervuild slib.
Monument of sloop?
In 2012 kwam de Koppenwaard in handen van Natuurmonumenten. Deze landelijke natuurorganisatie deed nog een poging om het pand tot Rijksmonument te verklaren, maar tevergeefs. In 2008 werd het pand gesloopt en maakte men een begin om het fabrieksterrein om te vormen tot natuur- en wandelgebied, als onderdeel van het Rivierklimaatpark IJsselpoort. Daar herinneren nu alleen de metalen deuren van de tunneloven nog aan de oude steenfabriek.
