De Wenumse watermolen is één van de weinig overgebleven watermolens op de Veluwe. De molen wordt al genoemd in de 14e eeuw. Het is een voorbeeld van de vroegere regionale nijverheid en industrie, waarbij waterkracht werd gebruikt voor het malen van graan, het looien van leer en het fabriceren van papier.
Watermolen uit 1313
De Wenumse watermolen wordt al genoemd in een document uit 1313. Niet veel later kwam de molen in bezit van de hertogen van Gelre. Zo’n molen was heel belangrijk in de Middeleeuwen: het was een goedkope bron van energie voor het malen van graan. In die tijd lagen er nog vijf watermolens langs de beek. Later werd een grote molenvijver gegraven om ook bij droogte over voldoende water te beschikken. Die vijver ligt er nog steeds.
Van kopermolen naar kaasmakerij
De molen was oorspronkelijk een korenmolen, maar werd in de 18e eeuw omgebouwd tot kopermolen. Dat liep niet zo heel goed. In 1858 bouwde een Apeldoornse leerfabrikant het weer om tot korenmolen en voegde er een schors- of runmolen aan toe. Hier werd eikenschors gemalen om looizuur te winnen. Nog later werd de runmolen vervangen door een fabriekje voor het maken van Zwitserse kaas. De huidige molenboerderij stamt uit 1917.
Nieuwe toekomst voor de molen
Moderne tijden dwongen de molen in 1965 tot stilstand. Om geld in te zamelen voor de restauratie van de molen gaf de Junior Kamer Apeldoorn een kaart- en kwartetspel uit over de gemeente Apeldoorn. In de jaren tachtig is het complex geheel gerestaureerd. In 2007 is de beek over een lengte van 2,7 km gesaneerd om de met koper vervuilde grond af te voeren. De Wenumse watermolen wordt nu door vrijwilligers gebruikt voor malen van veevoer. In de boerderij is ook een ruimte voor feesten en partijen.
