Industrieel Erfgoed
De industriële revolutie van de 19e eeuw heeft grote gevolgen gehad voor de samenleving. Het zorgt voor een enorme stijging van de welvaart, zodat consumptiegoederen voor iedereen binnen handbereik komen. Verspreid over Gelderland liggen nog vele opvallende monumenten van het industriële verleden.
Nijverheid
De Gelderse industrie is eigenlijk al eeuwenoud. Zo telt de Veluwe rond 1740 zo’n 168 papiermolens die samen één van de grootste industrieën van Nederland vormen. De Gelderse beken zorgen voor de aandrijving van tientallen papiermolens, maar ook van korenmolens en oliemolens. Elburg en Harderwijk zijn eeuwenlang beroemd om hun bottervloot, touwslagerijen en visafslag.
Industrialisatie
In de 19e eeuw vindt er een ware explosie plaats van industriële activiteit. De eerste fabrieken worden nog middenin de wijken gebouwd, of andersom, de arbeiderswoningen er omheen. Mooie voorbeelden van industrialisatie zijn de DRU in Ulft en Grolsch in Groenlo. In de uiterwaarden van het Rivierengebied verrijzen tientallen steenfabrieken. Ook vindt de stoommachine zijn toepassing in de ontwatering van polders, zoals de stoomgemalen in Nijkerk en Putten laten zien. Een heel speciale toepassing van techniek is Radio Kootwijk.
Infrastructuur
Bij industrialisatie horen ook snelle middelen van verplaatsing om grondstoffen aan te voeren en producten af te voeren. Rond 1800 zijn kanalen nog de belangrijkste transportwegen. Maar in de loop van de 19e eeuw krijgt het kanaal concurrentie van het spoor en de tram. De trein biedt ook een grote meerwaarde voor het vervoer van passagiers. Voor veel mensen gaat letterlijk een hele wereld open. Zo levert de industrie een belangrijke bijdrage aan onze mobiliteit en welvaart voor alle lagen van de bevolking. Als tegenprestatie koesteren we onze industriële monumenten steeds meer.
